Abbas Vesim Efendi

Abbas Vesim Efendi

—   Abbas Vesim Efendi, Osmanlı İmparatorluğu zamanında on sekizinci asırda yetişen, Hekim, Hattat ve astronomi alimlerindendir.

—   Kambur Vesim Efendi ve Derviş Abbas Tabib isimleriyle de bilinen Abbas Vesim Efendi doğruluğu tam olarak kanıtlanmamış olmakla birlikte 1689 yılında Bursa’da doğdu.

1720 yıllarına kadarki gençlik hayatında kendisi gibi çağının ünlü hekimlerinden olan

Bursalı Ali Münşi ve Ömer Şifai’den tıp,Yanyalı Esat  Efendi’den felsefe dersleri aldı.

Daha sonra Ahmet Mısri’den de astronomi bilimini öğrendi. 1720’li yıllardan sonraki hayatında ise, İstanbul’da Sultanselim Çarşısı’ndaki özel muayenehanesinde serbest

hekimlik yaptı. Aynı zamanda tasavvufa yönelip Nakşibendiyye yolu büyüklerinden

Mehmed Emin Tokadi hazretlerinden tasavvuf bilgilerini öğrendi ve tatbik etti….

İLMİ KİŞİLİĞİ VE BİLİME HİZMETLERİ

Hekimlik mesleğinin yanı sıra astronomi alanında da çalışmalar yapan Abbas Vesim,

etyolojiye (hastalık nedenlerinin araştırılmasına) önem veren, tedavinin hastalık

belirtilerine göre saptanmasının gerekliliğine inanan bir klinikçidir. Bu sebeple de tıbbı

iyice anlayabilmek için fizik, mekanik ve kimya bilgisinin gerekliliğini savunur.

Teori ve uygulama düzeyindeki katkılarıyla da Vesim, temel kavramlarda İbn-i Sina

tıbbına bağlı olmakla birlikte, Batılı anlayışa geçiş dönemindeki Osmanlı tıbbının

gelişmesine  de bir anlamda yön vermiş olur.

Eserleri

Abbas Vesim’i üne kavuşturan “Düsturu’l-Vesim fi Tıbbi’l-Cedid ve’l-Kadim (Eski ve

Yeni Tıp konusunda Vesim’in kuralları”) adlı iki ciltlik kitabı, 18.yüzyıl sonlarında

Osmanlı tıbbının en önemli eserlerinden birisidir. 1748’de yazılan ve iki cildi 2083

sayfa olan el yazma halindeki bu eser, bir önsöz, dört bölüm ve bir de sonsözden

meydana gelmektedir. Doğu ve batı tıbbını karşılaştıran ve mükemmel bir külliyat olan

bu eser tıb tarihimiz bakımından önemlidir. Bu eserin birinci bölümünde baştan sona

kadar organ hastalıkları, ikinci bölümünde kadın ve çocuk hastalıkları, üçüncü

bölümünde şişler ve ülserler, dördüncü bölümünde basit ve bileşik ilaçları

anlatılmaktadır. 1748 yılında yazdığı bu eserin üç nüshasından biri Bayezid, ikisi de

Ragıp Paşa Kütüphanesindedir. Abbas Vesim Efendinin ikinci önemli eseri Uluğ Bey

Zicinin Türkçe şerhi olan Nehc-ül-Büluğ fi Şerh-i Zic-i Uluğdur. Açık Türkçe ile

yazılmış olan bu eser, bütün tatbikata ait misalleri, İstanbul arz (enlem) ve tulüne

(boylam) göre tertib etmiştir. Eski Türk takvimini incelemiş ve metinde olmayan İbrani

ve Rumi takvimlerini  ilave etmiştir. Bu eserin yazma nüshaları Bayezid Kütüphanesi

4646 ve Kandilli Rasadhanesi Kütüphanesi 247/1 numarada kayıtlıdır.

Tıbbı iyice anlayabilmek için fizik, mekanik ve tecrübi kimyayı bilmenin gerekli

olduğunu savunan Vesim bu konuda Tıbb-ı Cedid-i Kimyevi adlı bir eser yazdı ayrıca

astronomi ile ilgili Risale-i Rüyet-i Hilal adlı eseriyle şiirlerinin toplandığı Divan’ı ve

Risalet-ül-Vefk adlı eseri yanında Macar Georgiostan tercüme ettiği Vesilet-ül-Metalib

fi İlm-it-Terakib adlı bir farmakoloji kitabı vardır. 1760 yılında İstanbul’da vefat

etti.Kabri Edirnekapı dışındaki kabristandadır.

     

     Doğum: 1689

     Ölüm: 1760

     Bursa